روتامتر فلومتر چیست

روتامتر (Rotameter) یا فلومتر شناور یکی از ساده‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای اندازه‌گیری دبی (Flow Rate) سیالات است که بر پایه نیروی جاذبه و نیروی جریان سیال کار می‌کند.

🔍 تعریف کلی

روتامتر یک لوله شیشه‌ای یا پلاستیکی شفاف با مقطع مخروطی است که داخل آن یک شناور (Float) قرار دارد.

وقتی سیال جریان پیدا می‌کند، شناور در اثر نیروی جریان به سمت بالا حرکت کرده و در نقطه‌ای می‌ایستد که نیروهای جریان و وزن شناور در تعادل‌اند. ارتفاع شناور، مستقیماً با مقدار دبی متناسب است و می‌شود آن را از روی خطوط درجه‌بندی روی لوله خواند.

⚙️ اجزای اصلی روتامتر

  1. لوله مخروطی شفاف – معمولاً از شیشه بوروسیلیکات یا پلی‌کربنات ساخته می‌شود.
  2. شناور (Float) – از فلز، شیشه یا پلاستیک ساخته می‌شود و شکلش طوری طراحی می‌شود که جریان را به طور یکنواخت عبور دهد.
  3. مقیاس درجه‌بندی – روی بدنه لوله حک شده برای خواندن مستقیم دبی.

🛠 اصل کار

  • وقتی سیال از پایین وارد می‌شود، به شناور نیرو وارد می‌کند.
  • شناور حرکت می‌کند تا جایی که نیروی بالابرنده جریان (Drag) دقیقاً با وزن مؤثر آن در سیال برابر شود.
  • ارتفاع شناور نشان‌دهنده‌ی دبی است (هر چه نرخ جریان بیشتر، شناور بالاتر می‌رود).

✅ مزایا

  • ساده و ارزان
  • بدون نیاز به برق یا الکترونیک
  • مقاومت کم در برابر جریان
  • قابلیت نصب و نگهداری آسان

⚠️ معایب

  • دقت متوسط (±۲ تا ±۵ درصد خطا)
  • فقط قابل نصب به صورت عمودی با جریان رو به بالا
  • محدودیت در فشار و دمای بالا (مگر با متریال خاص)

📌 کاربردها

  • صنایع شیمیایی (اندازه‌گیری آب، اسید، گاز)
  • تصفیه‌خانه‌ها
  • سیستم‌های آزمایشگاهی
  • خطوط تولید غذایی و دارویی