پمپ

پمپ PUMP

پمپ (Pump) – تعریف و مبانی عملکرد

تعریف:

پمپ یک دستگاه مکانیکی است که برای انتقال و جابه‌جایی سیال (مایع یا گاز) از نقطه‌ای به نقطه دیگر با افزایش فشار و غلبه بر مقاومت مسیر به‌کار می‌رود. پمپ‌ها می‌توانند انرژی مکانیکی یک موتور یا محرک را به انرژی هیدرولیکی سیال تبدیل کنند.

۱. اجزای اصلی پمپ‌ها (نمونه پمپ گریز از مرکز – Centrifugal Pump)

1. بدنه (Casing)
   • پوسته‌ای که سیال را هدایت و فشار را حفظ می‌کند.
2. پروانه (Impeller)
   • عضو چرخان که انرژی حرکتی را به سیال منتقل می‌کند.
3. شافت (Shaft)
   • محور انتقال گشتاور از موتور به پروانه.
4. یاتاقان (Bearing)
   • نگه‌دارنده شافت و کاهش اصطکاک.
5. نشتی‌بند یا سیل مکانیکی (Seal)
   • جلوگیری از خروج سیال یا ورود هوا.
6. ورودی (Suction Port) و خروجی (Discharge Port)
   • محل ورود و خروج سیال.
7. کوپلینگ (Coupling)
   • اتصال پمپ به موتور محرک.

۲. انواع پمپ

بر اساس روش انتقال انرژی:

• پمپ دینامیکی (Dynamic Pumps)
  • گریز از مرکز (Centrifugal)
  • محوری (Axial Flow)
• پمپ جابه‌جایی مثبت (Positive Displacement Pumps)
  • پیستونی (Piston)
  • دیافراگمی (Diaphragm)
  • دنده‌ای (Gear)
  • لوبی (Lobe)
  • پیچی (Screw)

۳. ویژگی‌های فنی مهم

• دبی (Flow Rate) – واحد m³/h یا L/min
• هد یا ارتفاع پمپاژ (Head) – متر ستون آب (mH₂O)
• فشار کاری (Bar/MPa)
• راندمان هیدرولیکی
• توان موتور (kW/HP)
• جنس بدنه و پروانه (چدن، استیل، برنز، پلاستیک مهندسی)
• کلاس حفاظت (IP) برای الکتروموتور

۴. مزایا و محدودیت‌ها

• مزایا: جابه‌جایی حجم زیاد، قابلیت کار پیوسته، تنوع در کاربرد
• محدودیت‌ها: حساسیت به کاویتاسیون، نیاز به آب‌بندی خوب، در برخی مدل‌ها محدودیت استفاده با سیالات چسبناک یا دارای ذرات جامد

۵. کاربردها

• ایستگاه‌های پمپاژ آب شهری
• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
• سیستم‌های سرمایش و گرمایش
• کشاورزی و آبیاری
• صنایع غذایی و دارویی
• تجهیزات هیدرولیکی و صنعتی