چسب ، رنگ ، رزین

چسب ، رنگ ، رزین

1. چسب‌ها (Adhesives) — دسته‌بندی و کاربرد سریع

• چسب‌های اپوکسی (Epoxy)
  • کاربرد: اتصال ساختاری فلز، کامپوزیت، بتن؛ تعمیرات سازه‌ای.
  • مزایا: مقاومت مکانیکی و شیمیایی بالا، پرکنندگی شکاف.
  • معایب: زمان گیرش طولانی (قابل تنظیم با سخت‌کننده)، نیاز به آماده‌سازی سطح.
  • مشخصات کلیدی: دو جزئی، نسبت اختلاط (مثلاً 2:1 یا 1:1)، زمان کار (pot life)، سختی پس از پخت، دما سرویس.
• پلی‌یورتان (PU) — تک‌جزئی یا دو‌جزئی
  • کاربرد: چسبندگی لاستیک به فلز/پلاستیک، درزگیر، فوم‌سازی.
  • مزایا: انعطاف‌پذیری و مقاومت به ضربه، چسبندگی به سطوح متنوع.
• سیلیکون (Silicone RTV)
  • کاربرد: آب‌بندی، سیل‌ها، چسب‌های غیر ساختاری.
  • مزایا: انعطاف در دماهای وسیع، مقاومت UV.
  • معایب: چسبندگی کمتر به بعضی پلاستیک‌ها؛ نیاز به پرایمر.
• آکریلیک (Acrylic adhesives)
  • کاربرد: چسبندگی سریع روی فلزات، پلاستیک‌ها.
  • مزایا: زمان خشک‌شدن سریع، مقاومت به سایش متوسط.
• سیانواکریلات (Superglue / CA)
  • کاربرد: قطعات کوچک، سریع‌بستن؛ مناسب برای پلیمرها و فلزات کوچک.
  • معایب: شکنندگی در بارگذاری دینامیک و دمای بالا.
• چسب‌های ساختاری متیل متاکریلات (MMA)
  • کاربرد: اتصال ساختاری در خودرو، قطعات صنعتی.
  • مزایا: گرفتن سریع، مقاومت خوب در دما و خستگی.
• چسب‌های رزینی مخصوص (PU/EP blends) و چسب‌های حرارتی (hot melt) برای صنعتی سبک.

نکات انتخاب چسب

• مادهٔ زیرلایه (substrate), بارگذاری (static/dynamic), دما سرویس, محیط شیمیایی، ضخامت درز، زمان نصب.
• آماده‌سازی سطح: سندبلاست/سندینگ، دگریدینگ چربی (solvent wipe), استفاده از پرایمر در صورت نیاز.
• تست: تست کشش برشی/آلگوتست، آزمون پیرشدگی حرارتی، تست افتادن شیمیایی.

2. رنگ‌ها و پوشش‌ها (Paints / Coatings)

• انواع بر اساس روش‌عمل و کاربرد:
  • رنگ اپوکسی (Epoxy coatings)
    • کاربرد: کف‌های صنعتی، حفاظت فلز در محیط‌های خورنده.
    • مزایا: چسبندگی عالی و مقاومت شیمیایی.
    • معایب: UV حساس — زردشدن؛ نیاز به لایه پوششی UV (مثلاً پلی‌یورتان).
  • پلی‌یورتان (PU coatings)
    • کاربرد: پوشش بیرونی با مقاومت UV و ظاهر خوب.
    • مزایا: انعطاف و زیبایی؛ مقاومت بهتر در برابر سوخت و روغن.
  • زینک ریچ / ضدزنگ (Zinc-rich primers)
    • کاربرد: محافظت کاتدیک روی فولاد.
  • آلکیدی و روغنی (Alkyd)
    • کاربرد: پوشش‌های عمومی؛ ساده و ارزان.
  • اپوکسی-پلی‌یورتان های دو جزئی (EP+PU blends)
    • برای کف‌های صنعتی که نیاز به مقاومت شیمیایی و UV دارند.
  • رنگ‌های خاص: پوشش‌های ضدسایش، سرامیکی، ضدخوردگی، نسوز (high-temp), پوشش‌های ضدخوردگی در محیط‌های دریایی.
• مشخصات کلیدی: VOC، سختی فیلم (pencil/pendulum), مقاومت شیمیایی، چسبندگی (cross-cut), ضخامت فیلم تر/خشک (DFT), زمان خشک شدن و مرحله‌های لایه.
• آماده‌سازی سطح: سندبلاست Sa2.5 برای محافظ‌های دریایی، پرایمرهای مناسب (zinc-rich for steel).
• کاربرد صنعتی: کف انبار، تانک نگهداری اسید/مواد شیمیایی، رنگ بدنه دستگاه.

3. رزین‌ها (Resins)

• اپوکسی (Epoxy resin)
  • کاربرد: چسب‌ها، کامپوزیت‌ها (با فایبرگلاس/کربن)، لایه‌های محافظ، کف اپوکسی.
  • انواع: رزین‌های با ویسکوزیته پایین (برای infusion) تا ویسکوزیته بالا (pouring).
  • مشخصات: نسبت اختلاط، Tg (glass transition), مقاومت شیمیایی، درصد سخت‌کننده.
• پلی‌استر غیر اشباع (Unsaturated Polyester resin - UP)
  • کاربرد: ساخت فایبرگلاس، قطعات قالبی ارزان.
  • مزایا: قیمت پایین، پخت سریع با پرکساید.
  • معایب: بوی قوی، مقاومت شیمیایی پایین‌تر از اپوکسی.
• وینیل استر (Vinyl ester)
  • کاربرد: مقاومت شیمیایی بهتر نسبت به UP، در صنایع دریایی و مخازن شیمیایی.
• رزین‌های سیلیکونی (Silicone resin)
  • کاربرد: قالب‌گیری، قطعات مقاوم دما، درزگیرها.
• رزین‌های اکریلیک و UV-curable
  • کاربرد: پوشش‌های سریع پخت، چاپ، چسب‌های خاص.
• رزین‌های پلیمری مهندسی (Phenolic, Novolac)
  • کاربرد: مقاومت حرارتی و شیمیایی بالا، الکترونیک، قطعات قالبی صنعتی.

نکات انتخاب رزین

• خواص نهایی مورد نیاز: سختی، مقاومت حرارتی (Tg)، مقاومت شیمیایی، خواص الکتریکی.
• سازگاری با تقویت‌کننده (fibers)، سرعت پخت، shrinkage، نیاز به کاتالیزور/پرکسايد.
• ایمنی: بخارات (styrene در UP)، نیاز به تهویه و PPE.

4. جدول انتخاب سریع (نمونه خلاصه)

• ستون‌ها: کاربرد، محصول پیشنهادی، نوع (1/2 جزئی), دما کاری، مزیت کلیدی, نمونه تجاری
  • اتصال ساختاری فلز به فلز — Epoxy 2K (structural) — تا 120°C — مقاومت مکانیکی بالا — نمونه: Araldite, Loctite Hysol
  • چسب لاستیک به فلز — PU adhesive یا NBR-compatible adhesive — تا 90°C — انعطاف و چسبندگی لاستیک — نمونه: 3M, Sika
  • آب‌بندی عمومی — Silicone RTV 1K — -60 تا +200°C — انعطاف دما بالا — نمونه: Dow Corning, Wacker
  • کف صنعتی مقاوم شیمیایی — Epoxy floor coating + PU topcoat — تا 80°C — مقاومت شیمیایی و UV — نمونه: Sika, Hempel
  • ساخت قطعات فایبرگلاس — UP resin with MEKP catalyst — تا 80°C — قیمت مناسب، پخت سریع — نمونه: Reichhold, Ashland

5. نکات ایمنی و نگهداری

• همیشه دیتا شیت (TDS/MSDS) را بررسی کنید: خطرات، PPE (دستکش نیتریل، عینک، تهویه).
• نگهداری: دمای مناسب، دور از رطوبت (برای رزین و اپوکسی)، دور از نور مستقیم برای رزین‌های حساس.
• دفع: مطابق با مقررات محلی برای ضایعات شیمیایی.