لوله پنچ لایه
۱. تعریف
لوله پنجلایه (Multilayer Pipe) ترکیبی از پلیمر و فلز است که برای انتقال آب سرد و گرم، سیستمهای گرمایش از کف، و حتی برخی مصارف صنعتی به کار میرود.
این ساختار با هدف ترکیب مزایای لولههای فلزی و پلیمری ایجاد شده است: مقاومت مکانیکی بالا + انعطافپذیری و مقاومت شیمیایی.
۲. ساختار مقطع
از داخل به خارج:
- لایه داخلی پلیمر (PEX یا PERT) → مقاومت شیمیایی و بهداشتی در تماس با آب
- چسب مخصوص (Adhesive Layer) → اتصال محکم پلیمر به فلز
- لایه آلومینیوم → کاهش انبساط حرارتی، جلوگیری از نفوذ اکسیژن، استحکام بیشتر
- چسب دوم → اتصال لایه فلز به پوشش خارجی
- لایه خارجی پلیمر (PEX یا PERT) → حفاظت مکانیکی و UV
۳. انواع لایه پلیمری
- PEX-a: انعطافپذیری بالا، مقاومت در برابر ترک
- PEX-b: رایجترین، مقرون بهصرفهتر
- PERT: پلیاتیلن مقاوم به دما، بدون کراسلینک (مناسب گرمایش و آب سرد/گرم)
۴. مشخصات مکانیکی
ویژگی مقدار معمول
|
دمای کاری مداوم | تا 70 °C (لحظهای تا 95 °C) |
فشار کاری | PN6–PN10 (بسته به قطر و گرید) |
ضریب انبساط طولی | ≈ 0.025 mm/m·°C (کمتر از لوله پلیمری خالص) |
طول عمر طراحی | ≥ 50 سال در شرایط نامی |
۵. مزایا
- کاهش انبساط حرارتی نسبت به لوله پلیمری (رفتار نزدیک به مس)
- مقاومت بالا به فشار و دما
- انعطافپذیری و شکلپذیری → نصب سریع، خمکاری با فنر یا دستگاه
- سطح داخلی صاف → افت فشار کم، رسوبگیری کمتر
- نفوذناپذیری به اکسیژن → مناسب برای سیستمهای گرمایشی بسته
۶. محدودیتها
- نیاز به ابزار اختصاصی برای پرس یا کوبیدن اتصال
- حساسیت به آسیب مکانیکی هنگام برش یا خمکاری (نباید لایه آلومینیوم ترک بخورد)
- قیمت بالاتر از لولههای پلیمری ساده
۷. استانداردها
- ISO 21003 – سیستم لولهکشی چندلایه
- DIN 16836 – لولههای PEX/AL/PEX و PERT/AL/PERT
- ASTM F1281 / F1282 – مشخصات لولههای چندلایه با پلیاتیلن
۸. کاربردها
- لولهکشی آب سرد و گرم بهداشتی
- سیستمهای گرمایش از کف
- رایزر و توزیع آب در ساختمانهای چندطبقه
- سیستمهای سرمایش پرتوی و هیدرونیک