فیلتر شنی

فیلتر شنی

۱. تعریف و عملکرد

فیلتر شنی یک مخزن تحت فشار است که با لایه‌های مختلف سنگ‌ریزه و شن سیلیسی یا شیشه‌ای پر می‌شود و ذرات معلق (کدرکننده‌ها، برگ، خاک، جلبک مرده و …) را از آب جدا می‌کند.

آب از بالا وارد می‌شود، بین ذرات شن عبور می‌کند و ذرات معلق در لابه‌لای بستر گیر می‌افتند؛ سپس آب تصفیه‌شده از کف فیلتر به مدار بازمی‌گردد.

۲. اجزای اصلی

• مخزن تحت فشار → فلزی گالوانیزه، فولاد با پوشش اپوکسی، فایبرگلاس تقویت‌شده (FRP).
• سیستم پخش‌کننده آب ورودی (Diffuser) در بخش بالا.
• بستر فیلتراسیون → معمولاً ۳–۴ لایه از درشت‌ترین در پایین تا ریزترین در بالا:
  1. سنگ سیلیسی درشت (3–5 cm)
  2. شن سیلیسی متوسط (1–2 cm)
  3. شن یا ماسه ریز (0.5–1 mm)
• لوله جمع‌کننده و نازل‌های تحتانی (Underdrain, Laterals).
• سوپاپ چندراهه (Multiport Valve) با حالت‌های:
  • Filter (فیلتراسیون)
  • Backwash (شستشوی معکوس)
  • Rinse (آبکشی)
  • Recirculate (گردش بدون فیلتراسیون)
  • Waste (تخلیه مستقیم)
  • Closed (بسته)

۳. پارامترهای طراحی مهم

• سرعت فیلتراسیون:
  • استخر: 30–50 m³/m²·h (معمول‌ترین 40)
  • جکوزی: 10–20 m³/m²·h (به‌دلیل کیفیت بالاتر مورد نیاز)
• فشار کاری: معمولاً 2.5–4 bar
• سیکل شستشوی معکوس (Backwash): هر ۱ تا ۲ هفته یا وقتی ΔP از 0.7 bar بالاتر رود.

۴. مزایا

• عملکرد ساده و کم‌هزینه
• طول عمر بالا (۱۰–۱۵ سال برای بستر سیلیس)
• نگهداری راحت
• بازده خوب برای حذف ذرات >۲۰ میکرون

۵. محدودیت‌ها

• حذف کامل میکروارگانیسم‌ها نیاز به ضدعفونی مکمل دارد (کلر/UV/O₃)
• برای ذرات خیلی ریز (<۱۵ میکرون) کارایی کم‌تر است مگر از بستر شیشه‌ای یا کمک‌فیلترها استفاده شود
• نیاز به فضای کافی برای نصب و بک‌واش

۶. نکات اجرایی

• شستشوی معکوس باید با دبی 40–50 m³/m²·h انجام شود تا بستر شن به‌خوبی معلق و تمیز شود.
• لوله‌کشی بک‌واش باید مسیر تخلیه مستقل به فاضلاب داشته باشد.
• شیر چندراهه باید نزدیک فیلتر نصب شود تا افت فشار کم شود.
• ورودی قبل از فیلتر باید موگیر (Hair & Lint Strainer) داشته باشد تا شن آسیب نبیند.