موردی برای نمایش وجود ندارد.
ترتیب نمایش:
یاتاقان
یاتاقان (Bearing)
1. تعریف و عملکرد
یاتاقان یک المان مکانیکی است که برای حمایت و هدایت محور و همچنین کاهش اصطکاک بین بخش‌های متحرک و ثابت سیستم استفاده می‌شود.
عمل اصلی یاتاقان، تحمل بار شعاعی، محوری یا ترکیبی و انتقال آن به بدنه یا سازه‌ی پشتیبان است.
یاتاقان‌ها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- یاتاقان غلتشی (Rolling Bearing) → شامل بلبرینگ و رولبرینگ
- یاتاقان لغزشی (Plain Bearing) → بدون المان غلتشی، کارکرد بر اساس فیلم روانکار
2. اجزای اصلی یاتاقان‌های غلتشی
جزء توضیح
| حلقه داخلی (Inner Ring) | روی محور نصب می‌شود و مسیر غلتش داخلی دارد |
| حلقه خارجی (Outer Ring) | روی پوسته نصب و مسیر غلتش خارجی را تشکیل می‌دهد |
| المان غلتشی (Rolling Elements) | ساچمه یا غلتک، جهت کاهش اصطکاک |
| قفسی (Cage) | فاصله‌گذاری و هدایت المان‌های غلتشی |
| آب‌بند یا شیلد | جلوگیری از ورود آلودگی و خروج روانکار |
| روانکار | کاهش سایش و حرارت (گریس یا روغن) |
3. دسته‌بندی کلی یاتاقان‌ها
نوع زیرگروه ویژگی‌ها کاربرد
| غلتشی (Rolling) | بلبرینگ، رولبرینگ | اصطکاک کم، دقت بالا | موتور، گیربکس، ماشین‌آلات |
| لغزشی (Plain) | یاتاقان بوشی، یاتاقان هیدرودینامیک، یاتاقان هیدرواستاتیک | ظرفیت بار بالا، مناسب سرعت کم | توربین، پرس، موتورهای بزرگ |
4. شاخص‌های فنی انتخاب
پارامتر توضیح واحد
| d (قطر داخلی) | قطر محور | mm |
| D (قطر خارجی) | قطر محل نصب | mm |
| B (عرض) | ضخامت یاتاقان | mm |
| ظرفیت بار دینامیکی © | بیشینه بار در حال کار | N |
| ظرفیت بار استاتیکی (Co) | بیشینه بار در حالت سکون | N |
| سرعت مجاز (n) | حداکثر دور مجاز | rpm |
| نوع بار | شعاعی، محوری یا ترکیبی | – |
| نوع روانکاری | گریس، روغن یا فیلم روانکار | – |
5. مزایا و محدودیت‌ها
مزایا:
- افزایش عمر قطعات مکانیکی
- کاهش اصطکاک و تلفات انرژی
- قابلیت کار در طیف وسیعی از بار و سرعت
محدودیت‌ها:
- حساسیت به آلودگی و ناهمراستایی
- نیاز به روانکاری و نگهداری منظم
- محدودیت دمای کاری در برخی انواع
6. الزامات نصب و بهره‌برداری
- انتخاب نوع و اندازه یاتاقان متناسب با شرایط کاری
- نصب با ابزار تخصصی برای جلوگیری از آسیب به مسیر غلتش یا سطح بوش
- استفاده از سیستم روانکاری مناسب
- کنترل دمای کارکرد و بارگذاری
- برنامه سرویس پیشگیرانه برای بازرسی و تعویض
7. استانداردها و مراجع
- ISO 15 – ابعاد یاتاقان‌های غلتشی
- ISO 281 – محاسبه عمر یاتاقان
- DIN 625 – بلبرینگ‌های شیار عمیق
- ISO 76 / ISO 281 – ظرفیت بار استاتیکی و دینامیکی