کلید پریز، چند راهی برق، محافظ برق

کلید پریز، چند راهی برق، محافظ برق

کلید و پریز، چندراهی برق و محافظ برق این سه تجهیز، هرچند در نگاه اول ساده به نظر می‌آیند، اما بخش مهمی از زیرساخت ایمن و کاربردی برق ساختمان‌ها و حتی کارگاه‌ها را تشکیل می‌دهند. در ادامه به صورت فنی و رسمی معرفی می‌شوند:

۱. کلید و پریز

تعریف:

وسایلی الکتریکی برای قطع و وصل جریان برق (کلید) و ایجاد نقطه دسترسی به شبکه برق جهت تغذیه وسایل (پریز).

اجزای اصلی:

• بدنه عایق: معمولاً از پلی‌کربنات یا PVC مقاوم در برابر حرارت.
• مکانیزم کنتاکت‌ها: مس یا برنج برای هدایت جریان.
• قاب تزئینی و روکار/توکار: برای زیبایی و محافظت مکانیزم داخلی.

انواع:

• کلید: یک پل، دو پل، صلیبی، تبدیل، دیمر (کنترل روشنایی).
• پریز: ساده، ارت‌دار، USB، تلفنی/شبکه، آنتن.

ویژگی‌های فنی:

• ولتاژ و جریان نامی (معمولاً 250V AC و 10–16A).
• استاندارد حفاظتی IP بر اساس محل نصب (داخل ساختمان یا فضاهای مرطوب).

۲. چندراهی برق (Power Strip)

تعریف:

یک وسیله توزیع برق شامل چند سوکت برای اتصال همزمان چند وسیله به یک منبع برق.

اجزای اصلی:

• بدنه عایق و ضد‌حرارت (معمولاً پلیمر مقاوم).
• سیم و دوشاخه ورودی با سطح مقطع مناسب جریان.
• مدار حفاظتی ساده یا فیوز داخلی (در مدل‌های پیشرفته).

انواع:

• معمولی (بدون حفاظت اضافه‌بار یا ولتاژ).
• با کلید روشن/خاموش.
• با کابل بلند یا کوتاه.
• دیواری یا رومیزی.

ویژگی‌های فنی مهم:

• جریان قابل تحمل (معمولاً 10A یا 16A).
• استفاده از کابل استاندارد (مثلاً 3×1.5mm²).
• دارا بودن شینه ارت در پریزها.

۳. محافظ برق (Surge Protector / Voltage Protector)

تعریف:

وسیله‌ای جهت محافظت تجهیزات برقی در برابر نوسانات ولتاژ، افت ولتاژ یا جهش ناگهانی برق (Surge).

اجزای اصلی:

• مدار تشخیص ولتاژ غیرمجاز.
• رله قطع و وصل جریان اصلی.
• مدار تاخیر برای بازگشت برق پس از نرمال شدن.
• عنصر حفاظتی اصلی مانند MOV یا ترایاک برای دفع پیک‌های لحظه‌ای ولتاژ.

انواع:

• مخصوص لوازم خانگی (یخچال، فریزر، کولر).
• صنعتی (با ظرفیت ولتاژ و جریان بالاتر).
• مدل‌های ترکیبی با چندراهی برق.

ویژگی‌های فنی:

• محدوده ولتاژ عملکرد (مثلاً 170–250V AC).
• زمان تاخیر وصل مجدد (۳ تا ۵ دقیقه).
• ظرفیت جذب انرژی Surge (بر حسب ژول).