سوپاپ اطمینان (به انگلیسی: Safety Valve) وسیله‌ای است که برای محافظت از تجهیزات تحت فشار مانند دیگ بخار، مخزن هوا، کمپرسور یا خطوط گاز طراحی می‌شود تا در صورت افزایش بیش از حد فشار، از انفجار یا آسیب جلوگیری کند.


🔧 تعریف سوپاپ اطمینان:

سوپاپ اطمینان، یک شیر خودکار است که وقتی فشار داخل سیستم از مقدار تنظیم‌شده بیشتر شود، به‌صورت خودکار باز می‌شود و بخشی از سیال (گاز، بخار یا مایع) را تخلیه می‌کند تا فشار به حد مجاز برگردد.
وقتی فشار به مقدار عادی برگشت، دوباره بسته می‌شود.

⚙️ اجزای اصلی سوپاپ اطمینان:

  1. بدنه (Body): پوسته‌ی اصلی که سایر قطعات درون آن قرار دارند.
  2. فنر (Spring): فشار بازشدن سوپاپ را تنظیم می‌کند.
  3. دیسک یا پاپت (Disc): قطعه‌ای که محل عبور سیال را می‌بندد یا باز می‌کند.
  4. پیچ تنظیم (Adjusting Screw): برای تنظیم فشار بازشدن سوپاپ استفاده می‌شود.
  5. خروجی (Outlet): مسیر خروج سیال در هنگام عملکرد.

🧮 نحوه کار:

  1. در حالت عادی، فنر دیسک را روی نشیمنگاه نگه می‌دارد.
  2. وقتی فشار سیستم از فشار تنظیمی بیشتر شود، نیروی فشار سیال بر فنر غلبه می‌کند.
  3. دیسک بلند می‌شود و مسیر خروج باز می‌شود.
  4. فشار کاهش می‌یابد، و وقتی به حد ایمن رسید، فنر دیسک را دوباره می‌بندد.

🔩 انواع سوپاپ اطمینان:

  1. Direct Spring Loaded: متداول‌ترین نوع که از فنر مستقیم استفاده می‌کند.
  2. Pilot Operated: دارای کنترل‌کننده‌ی جانبی (پایلوت) برای دقت و ظرفیت بالاتر.
  3. Balanced Bellows: برای جبران فشار پشت سوپاپ و جلوگیری از خطا در عملکرد.
  4. Lever Operated: نوعی دستی که با اهرم می‌توان عملکرد آن را آزمایش کرد.

🏭 کاربردها:

  • دیگ‌های بخار (Boilers)
  • کمپرسورها و مخازن تحت فشار
  • سیستم‌های گاز طبیعی
  • صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
  • خطوط انتقال بخار یا هوا